विशेषत: कोविड काळात मौखिक आरोग्याची जबाबदारी घेणे ही काळाची गरज आहे. दुर्दैवाने, संपूर्ण आरोग्याच्या बाबतीत तोंडी स्वच्छता ही लोकांसाठी नेहमीच शेवटची प्राथमिकता राहिली आहे. सर्व लोकांना दातांच्या स्वच्छतेबद्दल माहिती आहे फक्त दात घासणे. पण हिरड्यांचे काय? संशोधन आणि अभ्यास दर्शवतात की अंदाजे 70% रुग्ण आहेत पीरियडॉन्टल समस्या जसे की हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होणे हे चुकीच्या ब्रशिंग तंत्रामुळे होते ज्यामुळे पांढरा पट्टिका आणि टार्टर साचून हिरड्यांना जळजळ होते.

हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव नक्की कशामुळे होतो? 

प्लेक नावाचे पांढरे मऊ साठे आणि टार्टर नावाच्या दातांवर पिवळे कडक साठे हे मुख्य दोषी आहेत. दातांमध्ये आणि आजूबाजूला प्लेक आणि टार्टर साचून दातांच्या (हिरड्या) आजूबाजूच्या नाजूक उतींना त्रास होतो. हिरड्या फुगणे आणि रक्तस्त्राव होण्याचे हे मुख्य कारण आहे.

हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होण्याची इतर कारणे म्हणजे स्त्रियांमध्ये हार्मोनल बदल, खाण्याच्या चुकीच्या सवयी, धुम्रपान आणि टूथपिक्सचा सतत वापर, व्हिटॅमिनची कमतरता आणि रक्तातील साखरेची अनियंत्रित पातळी (मधुमेह). योग्य ब्रशिंग तंत्र शिकणे ही दातांच्या स्वच्छतेची मूलभूत माहिती आहे आणि हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होण्यासारख्या समस्या टाळण्यासाठी आवश्यक आहे. या व्यतिरिक्त दर 6 महिन्यांनी तुमच्या दंतवैद्याला भेट द्या आणि कच्च्या पालेभाज्या आणि ताजी फळे खा. तुमचे हिरडे मजबूत आणि निरोगी ठेवा आणि हिरड्यांचे संक्रमण जसे हिरड्यांना आलेली सूज आणि पीरियडॉनटिस लांब.

आपण कुठे चुकत आहात?

बहुतेक लोक चुकीच्या ब्रशिंग तंत्राचा अवलंब करतात जे चुकीचा ब्रश वापरत आहेत, आक्रमकपणे (खूप ढोबळपणे) किंवा अगदी हळूवारपणे घासतात ज्यामुळे दातांवर बॅक्टेरिया राहतात, बाजूने घासत नाहीत, खूप वेळ ब्रश करतात किंवा अगदी कमी कालावधीसाठी आणि दातांच्या आतील पृष्ठभागावर ब्रश न करणे. खराब ब्रशिंग आणि अयोग्य तंत्रामुळे प्लेक जमा होणे, टार्टर तयार होणे, हिरड्या कमी होणे, दात डाग येणे, पोकळी आणि इतर समस्या उद्भवू शकतात. हिरड्यांचे विकार विविध कारणांमुळे होऊ शकतात, फक्त ब्रश करण्याच्या वाईट सवयीमुळेच नाही.

डॉ. प्राची हेंद्रे, पीरियडॉन्टिस्ट आणि इम्प्लांटोलॉजिस्ट (हिरड्यांचे विशेषज्ञ) सूचित करतात, "दंत चिकित्सा क्लिनिकला भेट देणाऱ्या जवळजवळ 70% रुग्णांना ब्रश करण्याच्या अकार्यक्षम सवयीमुळे हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होतो." तिच्या अनुभवात तोंडाच्या समस्या जसे की हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होणे, पीरियडॉन्टायटिस (हिरड्यांचा संसर्ग हाडांमध्ये पसरणे), सामान्यपणे दिसून येते आणि त्यांची संख्या चिंताजनक दराने वाढत आहे.

(CDC) सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोलच्या मते, हिरड्यांचा आजार 50% पेक्षा जास्त 35% पेक्षा जास्त व्यक्तींना प्रभावित करतो. एकदा तुम्ही 60 वर पोहोचला की, ही टक्केवारी जवळपास 70% पर्यंत वाढते. त्यामुळे, तुम्हाला हिरड्यांचा आजार आहे असे वाटत नसले तरी, तुम्हाला कदाचित असेच आहे.

तिच्या मते, याचे मुख्य कारण असे आहे की लोक अजूनही त्यांच्या दातांची काळजी कशी घ्यावी याबद्दल जागरूक आहेत, परंतु त्यांच्या हिरड्यांची काळजी कशी घ्यावी हे त्यांना माहिती नाही. तर लोकांना हे समजून घेणे आवश्यक आहे की निरोगी हिरड्या निरोगी दातांसाठी मार्ग तयार करतात. जेव्हा हिरड्या मजबूत असतात, तेव्हाच दात मजबूत होऊ शकतात आणि लवकर किंवा म्हातारपणी पडणार नाहीत.

आहार आणि डिंक काळजी

खाण्याच्या सवयी देखील हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होण्यास कारणीभूत ठरतात. होय, आपण ज्या प्रकारचे अन्न खातो त्यामुळे आपले दात आणि हिरड्या मजबूत होतात. मऊ सुसंगत पदार्थ, मुख्यत: ब्रेड आणि चिप्स सारख्या चिकट पदार्थांमध्ये असलेले कार्बोहायड्रेट, दातांवर आणि दरम्यान चिकटून राहतात आणि खराब बॅक्टेरिया सहजपणे आकर्षित करतात. हे कार्बोहायड्रेट्स दातावर हल्ला करतात आणि स्वच्छ करणे कठीण असतात (मागे असलेले दात) जिवाणू जमा होतात आणि हिरड्या जळतात. 

ताजी फळे आणि गाजर, पालक इत्यादी भाज्यांनी भरलेला निरोगी तंतुमय आहार घ्या. तुमच्या दातांसाठी स्व-स्वच्छता यंत्रणा सुरू करण्यासाठी आणि तुमच्या हिरड्यांची स्थिती सुधारण्यासाठी. तुमच्या आहारात व्हिटॅमिन सी समाविष्ट केल्याने तुमच्या हिरड्या मजबूत होतात आणि त्यांचे उपचार सुधारतात.

हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होण्याची अधिक शक्यता कोणाला आहे?

30 च्या उत्तरार्धात आणि 40 च्या सुरुवातीच्या स्त्रिया अधिक संवेदनशील असतात आणि जेव्हा हार्मोनल पातळी जास्त असते तेव्हा त्यांच्या हिरड्यांभोवती अधिक प्लेक आणि बॅक्टेरिया आकर्षित होतात. उदाहरणार्थ, गर्भधारणा आणि मासिक पाळी यांसारख्या परिस्थितीत, त्यामुळे त्यांच्या हिरड्यांमधून सहज रक्तस्त्राव होऊ शकतो. 

मध्ये वाढ मधुमेहाच्या रक्तातील साखरेची पातळी दात आणि हिरड्यांभोवती रक्तातील साखरेची पातळी देखील वाढते. रक्तातील साखरेची ही वाढलेली पातळी जंतूंना आमंत्रण देऊ शकते आणि प्लेकची वाढ वाढवू शकते. आणि ही प्लेक हे मुख्य कारण आहे की हिरड्या समस्या प्रथम स्थानावर होतात.

खराब झालेले दात (वाकळे दात) असलेल्या लोकांना देखील त्यांच्या हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होतो आणि त्यांना हिरड्यांचे आजार आणि संक्रमण होण्याची अधिक शक्यता असते. कारण ओव्हरलॅपिंग आणि गर्दीचे दात स्वच्छ करणे कठीण आहे. हे क्षेत्र बर्‍याचदा व्यवस्थित साफ केले जात नाहीत आणि काही प्रमाणात प्लेक आणि टार्टर साचले जातात, जरी तुम्हाला वाटत असेल की तुम्ही योग्य तंत्राचा वापर करून योग्यरित्या ब्रश करत आहात.

हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव कसा टाळता येईल?

• आदर्श ब्रशिंग आणि फ्लॉसिंग तंत्र प्रत्येकाला अनुरूप नसू शकते. त्यामुळे जर तुम्ही ब्रश करता किंवा फ्लॉस करता तेव्हा तुम्हाला हिरड्यांमधून रक्त येत असेल, तर तुमच्या दंतचिकित्सकाचा सल्ला तुमच्यासाठी उपयुक्त ठरतील.

• पुढच्या वेळी तुम्ही नवीन टूथब्रश खरेदी करण्यासाठी जाल तेव्हा डेंटल फ्लॉस देखील खरेदी करण्यास विसरू नका. तुमच्या किटमध्ये डेंटल फ्लॉस जोडणे आणि दररोज फ्लॉसिंग केल्याने दातांमधील हिरड्याही निरोगी राहू शकतात.

• तुमच्या हिरड्यांचे आरोग्य आणि अखेरीस दातांचे आरोग्य अबाधित ठेवण्यासाठी दर 6 महिन्यांनी दंतवैद्याला भेट देण्याचे लक्षात ठेवा.

तुमचे हिरडे निरोगी आणि घट्ट ठेवण्यासाठी तुमचे दात योग्य घासा.

ठळक

• दातांची काळजी वयाच्या ६ महिन्यांपासून सुरू झाली पाहिजे आणि ती आयुष्यभर सुरू ठेवावी.
• केवळ दातच नाही तर हिरड्यांची योग्य काळजी घेणे हा देखील तुमच्या तोंडाच्या स्वच्छतेचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
• चुकीच्या ब्रशिंग तंत्रामुळे हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होऊ शकतो. त्यामुळे तुमच्यासाठी योग्य ब्रशिंग आणि फ्लॉसिंग तंत्रांसाठी तुमच्या दंतचिकित्सकाचा सल्ला घ्या.
• वयानुसार तुमचे दात पडू नयेत. हिरड्यांची योग्य काळजी तुमचे दात पडण्यापासून वाचवू शकते.
• तुमच्या दातांवरील प्लेक आणि टार्टर साचून सुटका केल्याने तुम्हाला हिरड्यांमधून रक्तस्त्राव होण्यापासून वाचवता येईल. त्यामुळे दर 6 महिन्यांनी तुमच्या दंतवैद्याला भेट द्यायला विसरू नका दात स्वच्छ करणे आणि पॉलिश करणे.
• शेवटी, तुमचे हिरडे निरोगी आणि घट्ट ठेवण्यासाठी तुमचे दात नीट घासून घ्या.